Kayaçlar

Kayaçlar, Dünya'nın kabuğunu oluşturan doğal olarak oluşan katı maddelerdir. Mineral ve mineraloidlerden oluşurlar. Yeryüzünde bulunan çoğu kayaç, magmatik, tortul veya metamorfik olmak üzere üç ana kayaç türünden birine girer.

Magmatik Kayaçlar

Magmatik kayaçlar, erimiş kayanın (magma veya lav) soğuması ve katılaşmasıyla oluşur. Magma, yeraltında soğur ve katılaşarak "plütonik" kayaçlar olarak bilinen kayaçlar oluştururken, lav ise yüzeyde soğur ve katılaşarak "volkanik" kayaçlar olarak bilinen kayaçlar oluşturur.

Magmatik Kayaç Örnekleri:

• Granit
• Bazalt
• Andezit
• Gabro

Tortul Kayaçlar

Tortul kayaçlar, diğer kayaçların parçalanması, çözülmesi veya organik maddelerin birikmesiyle oluşur. Bu parçalar daha sonra çimentolanarak ve sıkıştırılarak kayaçlar oluşturur.

Tortul Kayaç Örnekleri:

• Kumtaşı
• Kireçtaşı
• Şist
• Kömür

Metamorfik Kayaçlar

Metamorfik kayaçlar, magmatik veya tortul kayaçlar, ısı, basınç veya kimyasal değişiklikler nedeniyle dönüştürüldüğünde oluşur. Bu değişiklikler kayaçın mineral bileşimini ve dokusunu değiştirebilir.

Metamorfik Kayaç Örnekleri:

• Mermer
• Şist
• Gneis
• Kuvarsit

Kayaç Döngüsü

Kayaçlar, "kayaç döngüsü" adı verilen sürekli bir işlemde bir türden diğerine dönüşür. Kayaçlar, hava koşullarına maruz kalarak, erozyona uğrayarak ve taşınarak parçalanır. Bu parçalar çökelerek tortul kayaçlar oluşturur. Daha sonra, tortul kayaçlar ısı ve basınç altında metamorfik kayaçlara dönüşebilir. Isı ve basınç yeterliyse, metamorfik kayaçlar eriyerek magmaya dönüşebilir ve sonunda soğuyup magmatik kayaçlar oluşturabilir.

Kayaçlar, Dünya'nın jeolojik tarihinin ve süreçlerinin önemli bir parçasıdır. Ayrıca, çeşitli uygulamalarda kullanılan değerli kaynaklardır.