Renkli taşlar, güzellikleri ve nadirlikleriyle her zaman ilgi çeken değerli taşlardır. Bu taşların değerini anlamak ve doğru bir şekilde satın almak için, bunların nasıl derecelendirildiğini bilmek önemlidir. Uluslararası alanda kabul görmüş ve yaygın olarak kullanılan bir sistem, Gemological Institute of America (GIA) tarafından geliştirilen sistemdir.
GIA Renkli Taş Derecelendirme Sistemi
GIA, renkli taşlar için kendi derecelendirme sistemini kullanmaktadır. Bu sistem, taşın şeffaflığı (berraklığı), rengi, kesimi ve ağırlığı gibi faktörlere dayanmaktadır. Sistem, taşların "Türü"ne göre üç kategoriye ayrılır: Tip 1, Tip 2 ve Tip 3.
Tip 1
Tip 1, Beril (Yeşil, Sarı, Sarı-Yeşil, Dumanlı), Spodumen (Kunzit, Yeşil, Mavi, Sarı, Turuncu, Pembe, Kırmızı), Turmalin (Yeşil, Mavi) ve Zoyzit gibi taşları içerir.
Bu taşlar için kullanılan berraklık dereceleri şunlardır:
- VVS: Çok Çok Hafifçe Dahil (en iyi)
- VS: Çok Hafifçe Dahil
- SI1: Hafifçe Dahil 1
- SI2: Hafifçe Dahil 2
- I1: Dahil 1
- I2: Dahil 2
- I3: Dahil 3
Tip 2
Tip 2, Andaluzit, Tüm Krizoberyl, Korundum (Tüm Renkler), Kuvars (Tüm Türleri), Turmalin (Mavi, Turuncu, Sarı, Çok Renkli), Zirkon (Yeşil, Turuncu, Kırmızı, Sarı) gibi taşları içerir.
Bu taşlar için kullanılan berraklık dereceleri şunlardır:
- VVS: Çok Çok Hafifçe Dahil
- VS: Çok Hafifçe Dahil
- SI1: Hafifçe Dahil 1
- SI2: Hafifçe Dahil 2
- I1: Dahil 1
- I2: Dahil 2
- I3: Dahil 3
Tip 3
Tip 3, Beril (Zümrüt), Turmalin (Kırmızı, Pembe, Karpuz) gibi taşları içerir.
Bu taşlar için kullanılan berraklık dereceleri şunlardır:
- VVS: Çok Çok Hafifçe Dahil
- VS: Çok Hafifçe Dahil
- SI1: Hafifçe Dahil 1
- SI2: Hafifçe Dahil 2
- I1: Dahil 1
- I2: Dahil 2
- I3: Dahil 3
GIA Sistemine Eleştiriler
GIA'nın renkli taş derecelendirme sistemi, bazı uzmanlar tarafından eleştirilmektedir. Eleştiriler arasında:
- Sistemin karmaşık ve kafa karıştırıcı olması
- "IF" (İçten Kusursuz) berraklık derecesinin olmaması
- Aynı berraklık derecelerinin farklı taş türleri için farklı anlam ifade etmesi
Sonuç
GIA, renkli taşların derecelendirilmesi için en yaygın kullanılan sistemdir. Ancak, bazı eleştiriler de mevcuttur. Renkli taş satın almadan önce, farklı sistemleri ve derecelendirme yöntemlerini incelemeniz ve bir uzmana danışmanız önemlidir.
